Thỏa Thuận Ngũ Cốc Biển Đen: Bước Ngoặt Quan Trọng Đảm Bảo An Ninh Lương Thực Toàn Cầu

Thỏa thuận này, khởi đầu vào ngày 22/7/2022, là một sáng kiến quốc tế quan trọng nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu, cho phép ngũ cốc Ukraine được vận chuyển an toàn qua Biển Đen.

Lịch sử và Giai đoạn Gia Hạn

Sau khi được ký kết, thỏa thuận đã được gia hạn nhiều lần, với lần gia hạn cuối cùng vào tháng 5/2023, kéo dài hiệu lực đến ngày 17/7/2023. Tính đến giữa tháng 7/2023, hơn 1000 chuyến hải trình thành công đã được thực hiện, chuyên chở gần 33 triệu tấn ngũ cốc và các sản phẩm thực phẩm khác đến 45 quốc gia khác nhau.

Tác Động Tích Cực

• Giảm giá lương thực trên thế giới: Liên Hợp Quốc ước tính thỏa thuận đã giúp giảm giá lương thực hơn 23% kể từ tháng 3/2022.
• Tăng cường an ninh lương thực: Việc vận chuyển an toàn ngũ cốc qua Biển Đen đã góp phần đảm bảo nguồn cung cấp lương thực cho nhiều quốc gia trên thế giới.

Nguyên Nhân Rút Khỏi Thỏa Thuận

Nga đã tuyên bố không muốn duy trì thỏa thuận trừ khi các yêu cầu của nước này được đáp ứng. Mặc dù đã có nhiều nỗ lực từ phía Liên Hợp Quốc và các bên liên quan để giữ vững thỏa thuận, nhưng không đạt được sự đồng thuận mới.

Phản Ứng và Hậu Quả

1. Việc Nga rút khỏi thỏa thuận có thể tăng chi phí vận chuyển và gây áp lực lên lợi nhuận của nông dân Ukraine.
2. Liên Hợp Quốc và các bên liên quan tiếp tục tìm kiếm giải pháp để đảm bảo nguồn cung ngũ cốc không bị gián đoạn.

Kết Luận và Triển Vọng

Dù thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen đã chấm dứt, nhưng các nỗ lực quốc tế trong việc
tìm kiếm các giải pháp khả thi để tiếp tục xuất khẩu ngũ cốc, nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hợp tác quốc tế trong việc đảm bảo an ninh lương thực toàn cầu.

Thỏa thuận Ngũ Cốc Biển Đen là một sáng kiến quốc tế quan trọng giữa Nga, Ukraine, Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hợp Quốc, nhằm đảm bảo việc vận chuyển an toàn ngũ cốc và thực phẩm từ các cảng của Ukraine qua Biển Đen trong bối cảnh cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine. Cuộc khủng hoảng này đã dẫn đến việc gián đoạn các chuyến hàng ngũ cốc, gây ra sự gia tăng giá lương thực toàn cầu và đẩy mạnh nguy cơ nạn đói ở các quốc gia có thu nhập thấp.

Thỏa thuận được ký kết tại Istanbul vào ngày 22 tháng 7, 2022, ban đầu với thời hạn 120 ngày, đã góp phần vào việc giảm giá lúa mì và ngô trên thế giới, qua đó giảm áp lực khủng hoảng lương thực. Thỏa thuận đã được gia hạn ba lần, nhưng không có lần gia hạn thứ tư và chính thức kết thúc vào ngày 17 tháng 7, 2023.

Thỏa thuận này không chỉ giúp hạ nhiệt giá lương thực toàn cầu mà còn cho thấy tầm quan trọng của hợp tác quốc tế trong việc giải quyết những khủng hoảng toàn cầu. Tuy nhiên, sự kết thúc của thỏa thuận đã tạo ra những thách thức mới cho thị trường lương thực toàn cầu và buộc Ukraine phải tìm kiếm các phương án thay thế để xuất khẩu ngũ cốc và hạt có dầu của mình.

• Thỏa thuận đã góp phần giảm giá lúa mì khoảng 17% và giá ngô giảm khoảng 26% trong năm thực thi.
• Với việc Nga không gia hạn thỏa thuận, giá lúa mì và đậu tương đã tăng đột biến, gây ra lo ngại về lạm phát lương thực toàn cầu và bất ổn mới trong tương lai gần.
• Ukraine có kế hoạch bảo vệ các tàu di chuyển qua Biển Đen bằng cách thiết lập một quỹ bảo lãnh trị giá 500 triệu USD, hoạt động như một khoản bảo hiểm nhà nước.

Thỏa thuận Ngũ Cốc Biển Đen, được ký kết vào ngày 22/7/2022 tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, là phản ứng trực tiếp trước cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine vào tháng 2 năm 2022. Cuộc xâm lược này đã dẫn đến việc ngừng hoàn toàn các chuyến hàng ngũ cốc từ Ukraine qua Biển Đen, gây ra sự gia tăng giá lương thực toàn cầu và nguy cơ nạn đói ở các quốc gia có thu nhập thấp.

Thỏa thuận ban đầu bao gồm sự tham gia của Nga, Ukraine, Thổ Nhĩ Kỳ, và Liên Hợp Quốc, nhằm mục đích tạo điều kiện thuận lợi cho việc xuất khẩu an toàn ngũ cốc và thực phẩm từ các cảng của Ukraine, giải quyết cuộc khủng hoảng lương thực ngày càng trầm trọng. Đây cũng là biện pháp giảm thiểu tác động của cuộc xung đột đến nguồn cung cấp lương thực toàn cầu, đặc biệt khi Ukraine và Nga đều là những nhà xuất khẩu ngũ cốc hàng đầu thế giới.

Nguyên nhân chính dẫn đến sự ra đời của thỏa thuận này bao gồm:

• Giải quyết tình trạng gián đoạn vận chuyển ngũ cốc do xung đột, giảm giá lương thực toàn cầu.
• Loại bỏ các hạn chế đối với xuất khẩu nông sản và phân bón của Nga, giúp duy trì ổn định giá lương thực.

Tuy nhiên, việc Nga tuyên bố không muốn duy trì thỏa thuận ngũ cốc trừ khi các yêu cầu của họ được đáp ứng đã dẫn đến quyết định rút khỏi thỏa thuận vào tháng 7 năm 2023, làm dấy lên lo ngại về nguy cơ lạm phát lương thực toàn cầu và bất ổn mới trong tương lai gần.

Thỏa thuận Ngũ Cốc Biển Đen, được ký kết lần đầu vào ngày 22/7/2022 tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, đã trải qua một số giai đoạn gia hạn quan trọng để đáp ứng nhu cầu lương thực toàn cầu và giảm thiểu tác động của cuộc xâm lược Ukraine bởi Nga. Thỏa thuận này đặc biệt quan trọng không chỉ cho Ukraine mà còn cho toàn bộ thế giới, giúp giảm giá lương thực trên toàn cầu hơn 23%.

1. Thỏa thuận được gia hạn lần đầu tiên vào ngày 19/11/2022, cho phép nó tiếp tục hiệu lực thêm 120 ngày.
2. Lần thứ hai được gia hạn vào tháng 3 năm 2023, thêm ít nhất 60 ngày.
3. Lần gia hạn thứ ba diễn ra vào tháng 5 năm 2023, kéo dài thỏa thuận thêm 60 ngày nữa, đến ngày 18/7/2023.

Tuy nhiên, không có lần gia hạn thứ tư nào được thực hiện, dẫn đến việc kết thúc hiệu lực của thỏa thuận vào ngày 17/7/2023, sau khi Nga tuyên bố không muốn duy trì thỏa thuận trừ khi các yêu cầu của họ được đáp ứng.

Kết quả đạt được từ thỏa thuận này bao gồm việc hơn 1000 chuyến hải trình rời các cảng Ukraine thành công, chuyên chở gần 33 triệu tấn ngũ cốc và các sản phẩm thực phẩm khác đến 45 quốc gia, giúp giảm thiểu tình trạng khan hiếm lương thực toàn cầu. Mặc dù thỏa thuận đã chấm dứt, nhưng các nỗ lực để duy trì sự ổn định trong việc cung ứng ngũ cốc vẫn được tiếp tục thông qua các cuộc đàm phán và tìm kiếm các giải pháp thay thế.

Thỏa thuận Ngũ Cốc Biển Đen, ký kết vào tháng 7 năm 2022 giữa Ukraine, Nga, và các bên quốc tế khác như Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hợp Quốc, đã có tác động đáng kể đến an ninh lương thực toàn cầu. Trong giai đoạn hoạt động, thỏa thuận đã giúp giảm giá lương thực toàn cầu hơn 23%, minh chứng cho tầm quan trọng của việc xuất khẩu ngũ cốc qua các cảng Biển Đen của Ukraine.

• Việc vận chuyển an toàn ngũ cốc qua Biển Đen đã được thực hiện thành công với hơn 1000 chuyến hải trình, chuyên chở gần 33 triệu tấn ngũ cốc và các sản phẩm thực phẩm khác đến 45 quốc gia.
• Thỏa thuận đã giúp giảm bớt tình trạng khan hiếm lương thực, đặc biệt là ở các quốc gia phụ thuộc vào nhập khẩu ngũ cốc.

Tuy nhiên, việc Nga rút khỏi thỏa thuận vào tháng 7 năm 2023 đã gây ra nhiều lo ngại về nguy cơ lạm phát lương thực và ảnh hưởng tiêu cực đến nguồn cung cấp lương thực toàn cầu. Điều này buộc Ukraine phải tìm kiếm các tuyến đường vận chuyển thay thế, tăng chi phí và thời gian vận chuyển, đồng thời gia tăng rủi ro do xung đột.

Thỏa thuận Ngũ Cốc Biển Đen không chỉ đảm bảo lợi ích cho Ukraine và Nga mà còn cho cả cộng đồng quốc tế, qua việc ổn định giá lương thực và ngăn chặn tình trạng thiếu hụt nguồn cung. Sự kết thúc của thỏa thuận này không chỉ là một bước lùi trong nỗ lực giải quyết cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu mà còn làm dấy lên các vấn đề an ninh lương thực mới cho nhiều quốc gia.

Quyết định của Nga về việc không gia hạn Thỏa thuận Ngũ Cốc Biển Đen đã được đưa ra sau nhiều lần gia hạn thỏa thuận này. Các lần gia hạn trước đã giúp duy trì hoạt động xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine qua Biển Đen, góp phần giảm giá lương thực toàn cầu. Tuy nhiên, vào mùa hè năm 2023, Nga tuyên bố sẽ rút khỏi thỏa thuận vào tháng 7 năm 2023 trừ khi các yêu cầu của họ được đáp ứng.

• Nga đã tạm ngừng tham gia thỏa thuận vào tháng 10 năm 2022 sau một sự cố tấn công tàu ở Sevastopol, nhưng sau đó đã quay trở lại tham gia thỏa thuận sau khi nhận được đảm bảo về an ninh cho các tàu của mình.
• Nguyên nhân chính dẫn đến việc rút khỏi là do các điều kiện và yêu cầu của Nga không được đáp ứng, bao gồm cả việc loại bỏ các hạn chế đối với xuất khẩu nông sản và phân bón của Nga.
• Nga cũng tuyên bố rằng mọi tàu đi qua Biển Đen tới các cảng của Ukraine sẽ được coi là mục tiêu quân sự hợp pháp, tăng cường rủi ro an ninh cho hoạt động vận chuyển qua khu vực này.

Sự kết thúc của thỏa thuận không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine mà còn tạo ra lo ngại về nguy cơ lạm phát lương thực và ảnh hưởng đến an ninh lương thực toàn cầu. Các chuyên gia đã nêu lên vấn đề về chi phí và thời gian vận chuyển tăng cao khi Ukraine phải tìm kiếm các tuyến đường thay thế cho việc xuất khẩu ngũ cốc.

Phản ứng từ các bên liên quan và cộng đồng quốc tế về việc Nga rút khỏi Thỏa Thuận Ngũ Cốc Biển Đen đã làm dấy lên nhiều quan ngại và tranh cãi. Dưới đây là một số phản ứng nổi bật:

• Liên minh Châu Âu (EU) đã chỉ trích Nga vì hành động "vũ khí hóa" lương thực và nạn đói, làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng an ninh lương thực toàn cầu.
• Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố việc tạm ngừng tham gia thỏa thuận không phải là việc hoàn toàn rút khỏi và chỉ ra rằng mục tiêu của thỏa thuận là đảm bảo lợi ích của các quốc gia nghèo không được thực hiện.
• Mỹ đã cam kết thúc đẩy hợp tác quốc tế để đảm bảo việc xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine không bị gián đoạn, nhấn mạnh việc không sử dụng các thiết bị quân sự cho mục đích này.
• Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã chỉ trích quyết định của Nga và tuyên bố sẵn lòng tiếp tục hoạt động xuất khẩu qua Biển Đen mà không cần đến sự tham gia của Nga.
• Nga khẳng định sẽ nối lại thỏa thuận ngay khi các điều kiện về cải thiện xuất khẩu ngũ cốc và phân bón của Nga được đáp ứng.

Phản ứng này cho thấy mức độ phức tạp và những hệ lụy to lớn của việc Nga rút khỏi Thỏa Thuận Ngũ Cốc Biển Đen, không chỉ ảnh hưởng đến an ninh lương thực toàn cầu mà còn tác động đến quan hệ quốc tế.

Thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen, vốn là một yếu tố quan trọng đối với an ninh lương thực toàn cầu, đã góp phần làm giảm bớt áp lực lên giá lương thực quốc tế. Nó tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu ngũ cốc và phân bón từ Ukraine ra thị trường toàn cầu. Tuy nhiên, với quyết định chấm dứt thỏa thuận này, giá lương thực được dự báo sẽ tăng cao, gây khó khăn đặc biệt cho các quốc gia nghèo hơn, nhất là ở châu Phi.

Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), việc chấm dứt thỏa thuận sẽ khiến giá lương thực tăng cao, ảnh hưởng tới các quốc gia dễ bị tổn thương. Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) nhấn mạnh rằng thỏa thuận này đã giúp giảm 11,6% giá lương thực toàn cầu kể từ tháng 7 năm ngoái, đồng thời là phao cứu sinh với an ninh lương thực toàn cầu.

Bộ Nông nghiệp Ukraine cũng báo cáo về sự hủy hoại của 60.000 tấn ngũ cốc do đợt không kích của Nga vào thành phố cảng Odessa. Lời kêu gọi từ Bộ trưởng Nông nghiệp G7 cho thấy sự cần thiết phải gia hạn và tuân thủ đầy đủ Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen để tránh khủng hoảng lương thực toàn cầu.

Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã kêu gọi Nga nhanh chóng nối lại thỏa thuận này và hối thúc cộng đồng quốc tế tìm kiếm giải pháp hiệu quả.

Cuộc khủng hoảng này không chỉ gây ra hậu quả trực tiếp đến giá cả lương thực toàn cầu mà còn ảnh hưởng đến hàng triệu người trên thế giới đối mặt với nạn đói, đặc biệt trong bối cảnh giá năng lượng tăng và biến đổi khí hậu.

Sau khi thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen hết hiệu lực, nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế đã tích cực tìm kiếm các giải pháp thay thế để đảm bảo an ninh lương thực toàn cầu và hỗ trợ các quốc gia cần ngũ cốc.

• Nga đã đề xuất các phương án thay thế như bán ngũ cốc cho Qatar để vận chuyển sang Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng gặp khó khăn vì không được các bên đồng ý.
• Liên hợp quốc và các quốc gia đang nỗ lực đàm phán để nối lại thỏa thuận hoặc tìm các giải pháp khác. Ba kịch bản được xem xét bao gồm: không tìm được giải pháp thỏa hiệp, tạo ra các tuyến đường thay thế để cung cấp nông sản, và nối lại hành lang ngũ cốc Biển Đen sau khi các yêu cầu của Nga được đáp ứng.
• Mỹ và EU đã khám phá việc sử dụng “các tuyến đường đoàn kết” để vận chuyển ngũ cốc ra khỏi Ukraine, với việc thúc đẩy xuất khẩu ngũ cốc qua sông Danube là một phần của nỗ lực này.

Latvia dự kiến sẽ bắt đầu xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine qua cảng của mình từ mùa Thu, với khả năng vận chuyển lên đến 1 triệu tấn mỗi năm, làm một phần của nỗ lực chung để hỗ trợ Ukraine trong việc xuất khẩu ngũ cốc của mình.

Các giải pháp thay thế này đều nhằm mục đích giảm thiểu tác động của việc rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen, đảm bảo sự ổn định của thị trường lương thực toàn cầu và hỗ trợ các nước cần ngũ cốc.

Trong bối cảnh khủng hoảng lương thực toàn cầu, Thỏa Thuận Ngũ Cốc Biển Đen không chỉ là một biểu tượng của sự hợp tác quốc tế, mà còn là nguồn hy vọng cho hàng triệu người. Mặc dù gặp phải những thách thức không nhỏ, nhưng sự nỗ lực tìm kiếm các giải pháp thay thế và khả năng phục hồi mạnh mẽ từ các bên liên quan đã làm sáng tỏ triển vọng tích cực trong việc duy trì an ninh lương thực toàn cầu.

Thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen giữa Nga và Ukraine đang tạo ra nhiều biến động và ảnh hưởng đến tình hình khu vực như sau:

1. Ngưng thỏa thuận: Nga đã rút khỏi Thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen, dẫn đến việc thỏa thuận này không còn hiệu lực. Điều này tạo ra sự mất ổn định trong việc vận chuyển hàng hóa qua Biển Đen.
2. Ảnh hưởng đến Ukraine: Ukraine có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng do việc Nga rút khỏi thỏa thuận. Việc vận chuyển ngũ cốc của Ukraine có thể gặp khó khăn và tăng chi phí do không còn sự hỗ trợ từ thỏa thuận.
3. Biến động chính trị: Việc này cũng tạo ra những căng thẳng chính trị giữa Nga và Ukraine, và có thể gây ra sự leo thang xung đột giữa hai quốc gia.