Kiểm Tra An Toàn Thực Phẩm: Hướng Dẫn Tổng Hợp Để Bảo Vệ Sức Khỏe

An toàn thực phẩm là một yếu tố quan trọng đảm bảo sức khỏe cộng đồng. Để bảo vệ người tiêu dùng, việc kiểm tra an toàn thực phẩm được thực hiện theo các nguyên tắc và quy trình nghiêm ngặt.

Nguyên tắc kiểm tra

• Khách quan, chính xác, công khai và minh bạch.
• Bảo vệ bí mật thông tin và không gây phiền hà cho doanh nghiệp.
• Chịu trách nhiệm trước pháp luật về kết quả kiểm tra.

Quy định về cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm

Các cơ sở sản xuất và kinh doanh thực phẩm cần có giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm hoặc tuân thủ các tiêu chuẩn như GMP, HACCP, ISO 22000.

Cơ quan có thẩm quyền kiểm tra

1. Cục An toàn thực phẩm - quản lý trên phạm vi cả nước.
2. Sở Y tế và Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm - quản lý trên địa bàn tỉnh.
3. Ủy ban nhân dân cấp huyện và cấp xã - quản lý trên địa bàn huyện, xã.

Chỉ tiêu kiểm tra chất lượng thực phẩm

Kiểm tra chất lượng thực phẩm bao gồm các chỉ tiêu về vi sinh vật, kim loại nặng, chất độc hại, và chất dinh dưỡng.

Tầm quan trọng của kiểm tra an toàn thực phẩm

Kiểm tra an toàn thực phẩm giúp bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và ngăn chặn nguy cơ ô nhiễm thực phẩm, góp phần xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh.

Kiểm tra an toàn thực phẩm là quy trình không thể thiếu trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Nó đảm bảo thực phẩm trước khi đến tay người tiêu dùng là an toàn, không chứa các yếu tố gây hại cho sức khỏe như vi khuẩn gây bệnh, kim loại nặng, hoặc hóa chất độc hại. Sự kiểm tra này giúp ngăn chặn nguy cơ ngộ độc thực phẩm, đồng thời cải thiện chất lượng sản phẩm trên thị trường, xây dựng niềm tin nơi người tiêu dùng.

• Việc kiểm tra giúp phát hiện sớm các vấn đề về vệ sinh an toàn thực phẩm, bao gồm cả vi khuẩn và chất cấm.
• Kiểm tra an toàn thực phẩm cũng là bước quan trọng trong việc thực thi các tiêu chuẩn và quy định pháp luật, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm.
• Các cơ quan quản lý thực hiện kiểm tra theo quy định cụ thể để đảm bảo sự an toàn cho người tiêu dùng, từ việc kiểm nghiệm mẫu sản phẩm đến việc công bố chất lượng sản phẩm và tiến hành xử phạt đối với những cơ sở vi phạm.

Quy trình kiểm tra bao gồm việc lấy mẫu sản phẩm, soạn thảo hồ sơ công bố chất lượng, và nộp cho cơ quan chức năng để đánh giá. Mỗi loại thực phẩm sẽ có các chỉ tiêu đánh giá khác nhau, từ vi sinh vật như E.coli, Salmonella, đến kim loại nặng như chì và cadimi.

Ngày nay, tình trạng sức khỏe suy giảm không chỉ gặp ở người già mà còn ở mọi lứa tuổi do chế độ ăn uống không an toàn và không khoa học. Do đó, kiểm tra an toàn thực phẩm không chỉ là hoạt động phòng chống nguy cơ ô nhiễm thực phẩm mà còn là bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Quy trình kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm được thiết kế để đảm bảo thực phẩm sản xuất và kinh doanh đáp ứng các yêu cầu về an toàn, từ đó bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Dưới đây là các bước cơ bản trong quy trình kiểm tra mới nhất, được áp dụng từ năm 2023.

1. Lập kế hoạch và công bố quyết định kiểm tra: Cơ quan có thẩm quyền sẽ lập kế hoạch và công bố quyết định kiểm tra, đảm bảo rằng quy trình được thực hiện một cách minh bạch và công bằng.
2. Tiến hành kiểm tra: Kiểm tra dựa trên các nội dung đã được quy định, nhằm đánh giá sự tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm của cơ sở sản xuất và kinh doanh.
3. Lập biên bản kiểm tra: Các phát hiện trong quá trình kiểm tra sẽ được ghi lại trong biên bản, bao gồm cả những vi phạm và khuyến nghị cần thiết.
4. Báo cáo kết quả kiểm tra: Kết quả sẽ được tổng hợp và báo cáo, giúp nhà quản lý đưa ra các quyết định xử lý phù hợp.
5. Ra quyết định xử lý kết quả kiểm tra: Tùy theo mức độ vi phạm, các biện pháp xử lý sẽ được áp dụng, từ cảnh cáo đến phạt tiền hoặc thậm chí đình chỉ hoạt động.

Quy trình kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm mới nhấn mạnh vào sự chính xác, khách quan và minh bạch, với mục tiêu cuối cùng là bảo đảm an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng.

Các cơ quan có thẩm quyền kiểm tra an toàn thực phẩm bao gồm Cục An toàn thực phẩm quốc gia, Sở Y tế cùng các Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm ở cấp tỉnh, và Ủy ban nhân dân cấp huyện đến cấp xã. Các cơ quan này có trách nhiệm kiểm tra an toàn thực phẩm trên phạm vi cả nước, từ cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm đến dịch vụ ăn uống.

Theo quy định tại Điều 3 Thông tư 48/2015/TT-BYT, nguyên tắc kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm bao gồm:

1. Tuân thủ nguyên tắc quy định tại Khoản 4 Điều 68 Luật An toàn thực phẩm, đảm bảo khách quan, chính xác, công khai, minh bạch, không phân biệt đối xử, bảo vệ bí mật thông tin, và chịu trách nhiệm trước pháp luật về kết quả kiểm tra.
2. Tránh chồng chéo về đối tượng, địa bàn, và thời gian kiểm tra. Cơ quan quản lý cấp dưới nếu có kế hoạch kiểm tra trùng với cơ quan cấp trên hoặc cùng cấp thì cần phối hợp để tránh trùng lặp, thông qua việc trao đổi và thành lập đoàn liên ngành.

Ngoài ra, có hai loại hình kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm là kiểm tra theo kế hoạch và kiểm tra đột xuất. Kiểm tra theo kế hoạch dựa trên kế hoạch được xây dựng hàng năm dựa trên yêu cầu quản lý, đánh giá tình hình tuân thủ quy định pháp luật về an toàn thực phẩm và tình hình kinh phí.

Đoàn kiểm tra an toàn thực phẩm có nhiệm vụ và quyền hạn như yêu cầu tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực phẩm xuất trình các tài liệu liên quan, lấy mẫu kiểm nghiệm, niêm phong và tạm dừng bán thực phẩm không phù hợp, báo cáo kết quả kiểm tra cho cơ quan quản lý an toàn thực phẩm.

Bên cạnh những nguyên tắc chính thức từ các văn bản pháp luật, việc đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm cũng bao gồm việc tuân thủ các nguyên tắc cơ bản trong quá trình nấu nướng và sơ chế thực phẩm như rửa tay thật sạch, bảo quản thực phẩm đúng cách, và vệ sinh nhà bếp cùng dụng cụ làm bếp thường xuyên.

• Cục An toàn thực phẩm: Thực hiện kiểm tra an toàn thực phẩm trên phạm vi cả nước.
• Sở Y tế và Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương: Thực hiện kiểm tra an toàn thực phẩm trên địa bàn toàn tỉnh.
• Ủy ban nhân dân cấp huyện và Phòng Y tế: Chịu trách nhiệm kiểm tra an toàn thực phẩm trên địa bàn huyện.
• Ủy ban nhân dân cấp xã và Trạm Y tế xã: Chịu trách nhiệm kiểm tra an toàn thực phẩm trên địa bàn xã.

Ngoài ra, việc kiểm tra có thể được thực hiện theo kế hoạch hoặc đột xuất, tuỳ vào từng trường hợp cụ thể và yêu cầu quản lý an toàn thực phẩm.

• HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points): Là tiêu chuẩn quốc tế về phân tích mối nguy và kiểm soát điểm tới hạn, áp dụng trong quá trình sản xuất, chế biến thực phẩm để đảm bảo an toàn thực phẩm. HACCP tập trung vào việc phòng ngừa, kiểm soát tất cả các bước vận hành sản xuất và chế biến thực phẩm dựa trên cơ sở khoa học và chuyên biệt cho từng loại thực phẩm.
• FSSC 22000: Là tiêu chuẩn an toàn thực phẩm quốc tế cung cấp khuôn khổ cho việc quản lý hiệu quả trách nhiệm về chất lượng và an toàn thực phẩm. FSSC 22000 được thiết kế để áp dụng và đạt chứng nhận qua việc đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm trong toàn bộ chuỗi sản xuất chế biến.
• GMP (Good Manufacturing Practices): Là tiêu chuẩn hướng dẫn thực hành sản xuất tốt, áp dụng chủ yếu trong các lĩnh vực sản xuất chế biến thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm, yêu cầu điều kiện vệ sinh cao. Từ tháng 7/2019, các doanh nghiệp sản xuất thực phẩm chức năng và bảo vệ sức khỏe bắt buộc phải đạt tiêu chuẩn GMP.
• BRC (British Retail Consortium): Là tiêu chuẩn toàn cầu về an toàn thực phẩm, được xây dựng bởi Hiệp hội bán lẻ Anh Quốc, nhằm kiểm soát chất lượng và đảm bảo an toàn trong sản xuất thực phẩm.

Các tiêu chuẩn và chứng nhận trên giúp đảm bảo rằng cơ sở sản xuất và kinh doanh thực phẩm tuân thủ các quy định an toàn thực phẩm, qua đó bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng.

Quy trình kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm (ATTP) tại doanh nghiệp bao gồm các bước chính sau:

1. Kiểm nghiệm mẫu thành phẩm: Lấy mẫu thành phẩm để kiểm nghiệm, đánh giá sự phù hợp của sản phẩm với các chỉ tiêu an toàn và chất lượng quy định.
2. Lập hồ sơ công bố chất lượng và nộp cho cơ quan có thẩm quyền: Hồ sơ bao gồm bản công bố hợp quy, bản thông tin chi tiết sản phẩm, kết quả kiểm nghiệm thực phẩm trong 12 tháng, giấy đăng ký kinh doanh, kế hoạch kiểm soát chất lượng, giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP (nếu cần), mẫu nhãn sản phẩm, và mẫu sản phẩm hoàn chỉnh.
3. Thẩm định hồ sơ và tiến hành xử phạt nếu cơ sở không đạt yêu cầu vệ sinh ATTP: Nếu hồ sơ có thiếu sót hoặc sai sót, cần nhanh chóng chỉnh sửa, bổ sung. Cơ sở không đạt yêu cầu về ATTP sẽ bị xử phạt theo quy định.

Quy trình này nhằm đảm bảo thực phẩm sản xuất, kinh doanh đạt chuẩn vệ sinh an toàn, bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng.

Thủ tục kiểm tra ATTP là một phần không thể thiếu trong quản lý chất lượng và an toàn thực phẩm, giúp nâng cao uy tín của doanh nghiệp trong mắt khách hàng và cơ quan quản lý.

Quy trình kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm hàng nhập khẩu gồm các bước sau:

1. Tiếp nhận hồ sơ đăng ký kiểm tra: Khách hàng nộp hồ sơ đăng ký kiểm tra tại cơ quan có thẩm quyền hoặc trực tuyến trên Cổng thông tin một cửa quốc gia.
2. Xem xét, cấp độ đăng ký: Phí kiểm tra thực phẩm nhập khẩu được quy định cụ thể, tùy vào hình thức kiểm tra: thông thường hoặc chặt.
3. Trả giấy đăng ký: Khách hàng nhận giấy đăng ký sau khi hoàn tất thủ tục nộp hồ sơ và phí.
4. Lập thông báo kết quả xác nhận thực phẩm nhập khẩu đạt/không đạt yêu cầu nhập khẩu: Căn cứ vào kết quả kiểm tra, thông báo kết quả sẽ được lập và trả cho khách hàng.

Phương pháp kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm hàng nhập khẩu bao gồm:

• Kiểm tra giảm: Kiểm tra hồ sơ tối đa 5% lô hàng nhập khẩu.
• Kiểm tra thông thường: Chỉ kiểm tra hồ sơ của lô hàng.
• Kiểm tra chặt: Kiểm tra hồ sơ kết hợp lấy mẫu kiểm nghiệm.

Quy trình và phí kiểm tra nhằm đảm bảo thực phẩm nhập khẩu tuân thủ quy chuẩn kỹ thuật và an toàn vệ sinh, bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Chất lượng thực phẩm được đánh giá dựa trên nhiều chỉ tiêu khác nhau, từ cảm quan đến vi sinh vật, từ hóa học đến hóa lý. Dưới đây là tổng hợp các chỉ tiêu kiểm tra chất lượng thực phẩm quan trọng.

1. Chỉ tiêu cảm quan (màu sắc, mùi vị, trạng thái)
2. Chỉ tiêu kim loại nặng (Pb, Cd, As, Hg)
3. Chỉ tiêu hóa lý (độ ẩm, tro, protein, lipid, carbohydrate)
4. Chỉ tiêu vi sinh vật (E. coli, nấm men, mốc)
5. Chỉ tiêu độc tố vi nấm (Aflatoxin, Ochratoxin)
6. Phân tích dư lượng hóa chất bảo vệ thực vật
7. Phân tích xác định các chất tân dược trộn trái phép
8. Chỉ tiêu về bao bì (hình dạng, kích thước, khối lượng)

Các chỉ tiêu này đều có ảnh hưởng quan trọng đến an toàn và chất lượng của thực phẩm, đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng.

Mỗi loại thực phẩm sẽ có một bộ chỉ tiêu kiểm tra riêng biệt, phụ thuộc vào bản chất và mục đích sử dụng của sản phẩm. Thời gian kiểm nghiệm thường kéo dài từ 5 đến 7 ngày tùy thuộc vào từng sản phẩm.

Việc kiểm tra an toàn thực phẩm không chỉ giúp đảm bảo sức khỏe cho cộng đồng mà còn nâng cao uy tín và chất lượng sản phẩm trên thị trường. Hãy là người tiêu dùng thông minh bằng cách chú ý đến các chỉ tiêu an toàn thực phẩm, vì sức khỏe của bạn và gia đình là trên hết.

Để kiểm tra an toàn thực phẩm, bạn cần thực hiện các bước sau:

1. Xác định nguồn gốc và xuất xứ của thực phẩm để đảm bảo không có nguyên liệu không an toàn nhập vào sản phẩm.
2. Đọc và kiểm tra hạn sử dụng để đảm bảo thực phẩm không quá ngày hết hạn sử dụng.
3. Kiểm tra các phụ gia và thành phẩm trong thực phẩm để đảm bảo không có chất phụ gia cấm sử dụng.
4. Thực hiện kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm để đảm bảo không có vi khuẩn và vi sinh vật gây hại có trong sản phẩm.